Zoeken

Vragen en antwoorden over PFOS in sloot bedrijventerrein Forepark Den Haag


Update 19 maart 2024

  • Hoe kan het dat uit een meting van november 2023 een hele hoge concentratie van PFOS kwam?

De reden voor deze hoge uitschieter is niet bekend. Wel is uit voorgaande metingen gebleken dat de PFOS-concentraties in de vervuilde sloot fluctueren.

  • Hoe kan het dat de PFOS-waarde bij een nieuwe meting heel erg gezakt is?

Zoals in bovenstaande vraag aangegeven, fluctueren de PFOS-concentraties tussen de metingen.

  • Wat kunnen wij wel zeggen over specifiek deze gemeten resultaten?

De gemeten PFAS-concentraties in het oppervlaktewater zijn hoog op het industrieterrein. Voornamelijk de PFOS-concentratie is hoog en overschrijdt de norm van 0,65 ng/l ruimschoots. Het is op dit moment niet duidelijk of de hoge waarde in november (3300 ng/l PFOS) ook daadwerkelijk een uitschieter is. Daarom meten we ieder twee maanden de PFAS-concentraties (waaronder PFOS) op het industrieterrein, de centrale watergang en in de woonwijk in de gaten te houden.

In de woonwijk worden lagere waarden gemeten. Hier is vanaf juni een daling zichtbaar in PFAS-concentraties. Tussen de metingen in november 2023 en januari 2024 zitten geen grote verschillen en zijn de waarden vrij stabiel.

  • Hoe kan het dat de verspreiding van PFOS naar andere sloten op het industrieterrein (licht) toeneemt?

De sterk met PFAS verontreinigde sloot nabij de Tiber is gedeeltelijk afgedamd. Daarnaast zijn ook andere sloten die normaal afwateren richting de centrale watergang gedeeltelijk afgedamd. Het water zoekt hierdoor een nieuwe weg om uit het gebied te stromen. Dit heeft als resultaat dat op andere locaties in het industriegebied de concentraties aan PFAS toenemen. Het slootwater uit het Forepark en de nabijgelegen woonwijk stroomt in noordoostelijke richting en wordt via het gemaal van de Tedingerbroekpolder afgevoerd.

  • Hoe kan het dat richting het gemaal Tedingerbroekpolder meer PFOS gemeten wordt?

Wanneer het waterpeil in de polder te hoog wordt, pompt het gemaal van de Tedingerbroekpolder al het overtollig water de boezem op. Het gemaal ligt aan de noordzijde van de polder. De omliggende gebieden hebben allemaal een hoger waterpeil. Dit betekent dat water van de Tedingerbroekpolder hier niet naartoe kan stromen. Het water wordt hierdoor via het gemaal uit het gebied afgevoerd. Ook het water van de sloten op het industrieterrein wordt via deze weg uit het gebied gepompt.

  • Welke watergangen worden er gesaneerd? Hoe komt u tot een keuze welke watergangen en wel/niet gesaneerd worden?

De sloten waar in de bodem PFOS-waardes zijn gemeten die hoger zijn dan de wettelijke norm, worden gesaneerd.

  • Wanneer start het schoonmaken van de vervuilde sloot?

Delfland streeft ernaar om voor het einde van 2024 de waterbodem gesaneerd te hebben.

  • Waar bestaan voorbereidingen sanering uit?

Heel precies in kaart brengen waar de vervuiling zich bevindt. Het opstellen van een saneringsplan en regelen van alle wettelijke verplichtingen voor de uitvoering. Het aanbesteden van de sanering met uiteindelijk de uitvoering ervan. Zodra de saneringswerkzaamheden starten, informeren we omwonenden en bedrijven daarover.

  • Waarom wordt er gestart met de sanering? Terwijl de bron nog niet bekend is? Dweilen jullie dan niet met de kraan open?

De voorbereiding van de sanering neemt wat tijd in beslag. De resultaten van het bron(nen)onderzoek en de maatregelen die op het terrein al genomen zijn geven voldoende aanleiding om de voorbereidingen op te starten.

  • Hoelang gaat de sanering duren? Ervaren wij overlast?

Op dit moment is nog niet in te schatten hoelang de daadwerkelijke sanering duurt. Bij de uitvoering van de sanering zal altijd enige vorm van overlast ontstaan. Er moet immers met grote machines gewerkt worden om de waterbodem te verwijderen. Met de aannemer zal gezocht worden naar uitvoeringsmethode die de overlast zo veel als mogelijk beperken.

Update 21 juli 2023

  • Welke voorzorgsmaatregelen neemt het Hoogheemraadschap van Delfland?

    Wij hebben besloten om de sloot op het bedrijventerrein Forepark in Den Haag uit voorzorg af te sluiten. Uit metingen die afgelopen week zijn verricht, blijkt dat het slootwater vervuild is. De gemeten PFOS-waarden zijn lager dan uit eerder metingen is gebleken (180 nanogram per liter in 2021 ten opzichte van 85 nanogram per liter nu), maar er zitten ook andere PFAS-stoffen in de sloot. Wij winnen nadere informatie in bij het RIVM over de betekenis van de gemeten stoffen en hun waarden voor de volksgezondheid. Wij gaan door met het onderzoek naar de mogelijke bron van de vervuiling. Door het afsluiten van de sloot op het bedrijventerrein voorkomen we ondertussen dat het vervuilde water zich verspreid. We bekijken ook welke andere maatregelen we de komende tijd moeten nemen.

  • Neemt het Hoogheemraadschap van Delfland ook maatregelen in de woonwijk bij het industrieterrein?

    Ook in de woonwijk naast de sloot is een meting verricht, maar de resultaten daarvan geven vooralsnog geen aanleiding om ook daar sloten af te sluiten. Wij wachten nog op de resultaten van 14 andere metingen die in de woonwijk zijn gedaan. Voor de zekerheid worden in de woonwijk in de komende week acht extra metingen verricht.

  • Welke adviezen geeft het Hoogheemraadschap van Delfland aan de buurtbewoners?

    Zoals eerder aangegeven, adviseren wij om het slootwater niet te gebruiken voor moestuinen. Ook raden we aan om er niet te zwemmen. Voor de sloot op het bedrijventerrein geldt al een visverbod.

  • Waarom neemt het Hoogheemraadschap van Delfland voorzorgsmaatregelen?

    Door het afsluiten van de sloot op het bedrijventerrein voorkomen we ondertussen dat het vervuilde water zich verspreid. We bekijken ook welke andere maatregelen we de komende tijd moeten nemen.

  • Komt er nog een informatiebijeenkomst voor buurtbewoners?

    Wij hebben begrip voor de ongerustheid die mogelijk is ontstaan bij omwonenden. Ook wij willen weten wat de gevolgen zijn van de stoffen die in het water zijn gemeten. Zodra we de resultaten van de veertien metingen binnen hebben en meer informatie hebben gekregen van het RIVM, zullen wij de informatie openbaar maken. Dan willen wij ook samen met de gemeente Den Haag en het RIVM een informatiebijeenkomst voor de buurtbewoners organiseren.

  • Hoe schadelijk zijn deze PFAS-stoffen?

    Dat weten we niet. Daarom hebben we het RIVM om meer info en advies gevraagd. Het RIVM heeft nog geen gezondheidskundige grenswaarden voor deze stoffen gedefinieerd. De grenswaarde geeft aan wat de maximale hoeveelheid van een stof is die iemand binnen mag krijgen.

Update 13 juli 2023

  • Delfland heeft de omwonenden destijds niet geïnformeerd? Waarom niet?

Omdat wij gingen baggeren in de sloot in het bedrijventerrein en in de sloten in de omliggende woonwijken, hebben wij daar metingen in de bodem gedaan. Dit doen wij standaard wanneer wij gaan baggeren. Bij die meting in de bodem, vonden wij hoge PFOS-waarden in de sloot in het bedrijventerrein. Deze lag boven de RIVM-richtlijn. In de sloten in de omliggende woonwijken waren de PFOS-waarden heel veel lager of zelfs bijna niet aanwezig. Ze lagen ver onder de RIVM-richtlijn voor waterbodem. Mede op basis van deze richtlijn, hebben wij de inschatting gemaakt dat het risico voor verontreiniging van het water laag was. Wij zagen daarom geen aanleiding u te informeren.

  • Liepen bewoners van de omliggende wijken in 2020-2021 een gezondheidsrisico?

We hebben de bodem van de sloten in omliggende woonwijken gemeten omdat we ook daar wilden baggeren. De gemeten PFOS-waarden in de bodem van de sloten in de omliggende woonwijken lagen veel lager dan de RIVM-richtlijn van toen en ook onder de aangescherpte richtlijn van nu. Mede op basis van deze richtlijn hebben wij de inschatting gemaakt dat het risico voor verontreiniging van het water in de sloten van omliggende wijken laag was.

Heeft u vragen over de gezondheid? Neem dan contact op met de GGD Haaglanden afdeling Leefomgeving: gezondheidenmilieu@ggdhaaglanden.nl, telefoonnummer: (088) 355 01 00.

  • Is er op dit moment een gezondheidsrisico voor de bewoners van de omliggende woonwijken van het bedrijventerrein Forepark in Den Haag?

We hebben inmiddels nieuwe metingen in gang gezet. Ook wij willen weten wat de kwaliteit van het water is. Dit doen we in de sloot op het bedrijventerrein Forepark en in de sloten in de omliggende woonwijken. Zodra de resultaten bekend zijn, delen we deze. Op basis van de resultaten van het onderzoek nemen we wanneer dit nodig is maatregelen.

We begrijpen dat mensen in de zomer willen zwemmen. We raden altijd aan te zwemmen in officiële zwemwaterlocaties. De sloot in het bedrijventerrein en de sloten in omliggende woonwijken zijn dit niet. Hengelaars mogen hier alleen met een vergunning vissen. Zelf gevangen vis meenemen of opeten is verboden.

Heeft u vragen over de gezondheid? Neem dan contact op met de GGD Haaglanden afdeling Leefomgeving: gezondheidenmilieu@ggdhaaglanden.nl, telefoonnummer: (088) 355 01 00.

  • Hoe lang moet ik wachten tot de resultaten van de nieuwe metingen naar PFOS in het slootwater in Forepark Den Haag bekend zijn?

Dat kunnen we helaas nog niet aangeven. We streven er uiteraard naar om de resultaten zo spoedig mogelijk beschikbaar te krijgen. Ook wij willen weten hoe het nu is met de kwaliteit van het water in die buurt.

  • Kan ik in Leidschenveen en omliggende wijken mijn moestuin nog besproeien met water uit de sloot?

Op dit moment kunnen wij dit niet goed inschatten. Wij vragen hierover advies bij het RIVM die gaat over de volksgezondheid.

Heeft u vragen over de gezondheid? Neem dan contact op met de GGD Haaglanden afdeling Leefomgeving: gezondheidenmilieu@ggdhaaglanden.nl, telefoonnummer: (088) 355 01 00.

  • Is het erg als mijn hond water drinkt uit de sloten rondom Forepark in Den Haag?

Op dit moment kunnen wij dit niet goed inschatten. Wij vragen hierover advies bij het RIVM die gaat over volksgezondheid.

  • Kan ik nog wel zwemmen of vissen in de wateren rond Forepark?

We begrijpen dat mensen in de zomer verkoeling zoeken in het water. Wij raden altijd en overal aan om te zwemmen in officiële zwemwaterlocaties. Het water in Forepark en de sloten in omliggende woonwijken zijn dit niet.

In deze wateren mag je niet vissen of alleen met een vergunning. Zelf gevangen vis moet je altijd terugzetten in het water.

  • Welke maatregelen heeft Delfland genomen toen in 2020 hoge concentraties PFOS werden ontdekt?

In 2020 hebben wij in het Forepark metingen gedaan in de waterbodem. Dat doen we altijd eerst voordat we gaan baggeren. De hoge PFOS-waarden op deze ene plek in de bodem waren aanleiding voor metingen in het slootwater en een onderzoek naar de bron van de vervuiling uit te voeren. En de sliblaag van de bodem weg te halen en af te voeren naar een erkend verwerkingsbedrijf.

  • Heeft Delfland de omwonenden van Forepark in Den Haag nu wel geïnformeerd?

We begrijpen dat mensen zich zorgen maken als ze horen dat er in 2020 hoge concentraties PFOS zijn aangetroffen in een sloot bij hun in de buurt. Wij willen open zijn over deze situatie.

De informatie over de PFOS-verontreiniging in het Forepark en de vervolgstappen die we ingang gezet hebben staan op onze site.

Voor vragen kunnen mensen ook altijd terecht bij ons loket via loket@hhdelfland.nl of 015-2608108.

  • Zijn er destijds ook metingen in de sloten van de naast gelegen woonwijk gedaan?

Ja, de waterbodem is ook daar onderzocht in verband met de baggerwerkzaamheden die we moesten uitvoeren. Daar waren de PFOS-waarden heel veel lager of zelfs bijna niet aanwezig. Oftewel: ver beneden de RIVM-richtlijnen van toen én onder de aangescherpte richtlijnen van nu. Dit was voor ons reden geen verdere actie in de sloten in omliggende woonwijken te nemen. Uit voorzorg meten we nu ook het water en de bodem van de sloten in omliggende woonwijken zodat we zeker weten wat de huidige PFOS-waarden in het water zijn.

  • Is de vervuiler van de PFOS-verontreining destijds gevonden?

We hebben de bron destijds helaas niet kunnen vaststellen. Door de vraag van radioprogramma Pointer hebben wij de meetgegevens van het brononderzoek uit 2020 opnieuw bekeken. Bij het uitvoeren van het onderzoek naar de vervuiler is bij ons een menselijke vergissing gemaakt. Bepaalde cijfers zijn niet juist omgerekend. Hierdoor kon de vervuiler niet worden vastgesteld. Dit betreuren wij zeer. Inmiddels hebben wij het onderzoek opnieuw opgestart om te onderzoeken of de vervuiling nog steeds plaatsvindt. Als dat zo is, zullen we passende maatregelen nemen.

  • Zijn er nog meer locaties in het gebied van Delfland waar zulke hoge PFOS- waarden zijn gevonden?

Binnen ons gebied zijn er op dit moment geen andere locaties bekend.

  • Is er een verband tussen PFOS-verontreiniging en minder helder water momenteel in de Haagse sloot?

Nee, dit heeft andere oorzaken. Het water in de sloot op het bedrijventerrein, is troebel. Dat zien we wel vaker bij sloten in droge tijden. Dat komt dan waarschijnlijk door een overstort van rioolwater. Troebel of vies water komt niet door PFOS.

  • Wat doet Delfland aan de PFAS-problematiek?

PFOS behoort tot de schadelijke PFAS-stoffen. Ze zijn door mens gemaakte, schadelijk stof die we nog niet uit het milieu kunnen halen. PFOS is een van die schadelijke stoffen. Belangrijk is dus dat het er niet meer in komt. Wat er niet in het milieu komt, hoeft er ook niet.

We zitten bovenop het thema waterkwaliteit. Dit is dan ook een van de belangrijkste onderwerpen in ons nieuwe coalitieakkoord. We willen bestaande PFAS-verontreiniging terugdringen en nieuwe verontreiniging voorkomen. Daarom hebben wij ons hard gemaakt voor het vaststellen van PFAS-normen. En wij zetten ons samen met andere waterschappen in om PFAS-stoffen te verbieden.

  • Wat is PFAS of PFOS?

PFAS staat voor Poly- en perfluoralkylstoffen. Dit zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Enkele stoffen binnen de PFAS-groep horen tot de Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS), zoals PFOS. Hoge concentraties van deze stof hebben een negatief effect op het milieu en mogelijk op de gezondheid.

Meer informatie over PFAS: https://www.rivm.nl/pfas/vraag-antwoord